Bron: Metro Nieuws 4 juli 2024: ‘Wat is de stiltebehandeling of ‘silent treatment’ en hoe ga je ermee om?’
Stiltebehandeling, ook bekend als de ‘silent treatment’, is een manipulatietechniek die vaak wordt toegepast door narcisten. Hierbij negeert je partner, een familielid, of iemand anders die dicht bij je staat, jou volledig. Dit kan dagen of zelfs weken aanhouden. Deze aanpak onderscheidt zich van een normale ruzie door de intentie en de impact. Hoe kun je hier het beste mee omgaan? Twee psychologen geven advies.
De Impact van de Stiltebehandeling
Het kan enorm machteloos aanvoelen als je volledig wordt genegeerd door iemand die belangrijk voor je is. Dit gedrag ondermijnt je zelfvertrouwen en laat je voelen alsof je niet bestaat voor de ander, wat bijzonder pijnlijk is.
Waarom Gebruiken Narcisten de Stiltebehandeling?
Narcisten zijn subtiel in hun manipulatie. Ze zorgen ervoor dat je aan jezelf gaat twijfelen, verward raakt en je schuldig voelt. Als slachtoffer probeer je wanhopig de goedkeuring van je partner te herwinnen, wat vaak betekent dat je aan onredelijke eisen voldoet. Psycholoog Annette Bolhuis legt uit dat deze behandeling bedoeld is om je te straffen. Door je te negeren of dood te zwijgen, word je gedwongen je aan te passen en jezelf kleiner te maken.
Verschil tussen een Ruzie en de Stiltebehandeling
In gezonde relaties kan het voorkomen dat een partner tijdelijk stil is na een ruzie. Een ‘time-out’ kan dan helpen, mits dit in onderling overleg gebeurt en beide partijen weten waar ze aan toe zijn. Dit is constructief en tijdelijk. Bij de stiltebehandeling gaat het echter om machtsmisbruik. Bolhuis benadrukt dat dit niet hetzelfde is als een normale ruzie; het is een strategie om controle te behouden.
Signalen van de Stiltebehandeling
- Het zwijgen komt vaak voor en duurt uren, dagen of weken onafgebroken.
- Je partner gebruikt de stiltebehandeling om jou te straffen.
- Het negeren stopt alleen als jij je excuses aanbiedt of aan de eisen van je partner voldoet.
- Je past je volledig aan de verwachtingen en wensen van je partner aan en negeert je eigen behoeften.
Is de Stiltebehandeling Emotionele Mishandeling?
Ja, de stiltebehandeling wordt gezien als een vorm van emotionele mishandeling. Het zorgt bij het slachtoffer voor machteloosheid, verwarring en isolatie. Psycholoog Bolhuis noemt het een “emotioneel wrede strategie” die een scheve machtsverhouding creëert. Kinderen kunnen ook slachtoffer worden van deze techniek, wat hen onzeker maakt en aan zichzelf doet twijfelen, aldus psychodynamisch therapeut Petra Roelofsen.
Hoe Ga Je Om met de Stiltebehandeling?
Wat kun je doen als je partner je negeert? Bolhuis adviseert om geen toenadering te zoeken, ook al is die neiging sterk. Je kunt de ander wijzen op zijn gedrag en vragen waarom hij of zij dit doet, terwijl je duidelijk maakt hoe wreed het is. Spreek je partner aan op zijn verantwoordelijkheid en verbindt consequenties aan zijn gedrag, zoals tijdelijk elders verblijven. Het is essentieel om niet toe te geven aan het machtsspel, omdat dit de dynamiek in stand houdt. Roelofsen heeft echter weinig hoop dat deze dynamiek doorbroken kan worden, omdat narcisten doelbewust deze strategie gebruiken.
Uiteindelijk kan het versterken van je eigenwaarde en, indien nodig, het verbreken van de relatie de beste stappen zijn om jezelf te beschermen tegen deze vorm van mishandeling.
Petra Roelofsen
Als er kinderen bij betrokken zijn, kunnen die ook de stiltebehandeling krijgen van narcistische ouders. „Hij of zij probeert de kinderen zover te krijgen dat ze precies doen wat de ouder wil”, zegt Petra Roelofsen, psychodynamisch therapeut bij praktijk De Rots. Ze is gespecialiseerd in narcisme. „Van die doodse stilte word je onzeker. Je gaat aan van alles twijfelen.”
Petra Roelofsen heeft weinig hoop op het doorbreken van deze dynamiek, omdat een narcist doelbewust deze manipulatiestrategie inzet, waarbij het enkel om macht draait. „Wat je ook zegt, er wordt nergens op gereageerd en dat is gekmakend. Soms zegt hij of zij wel sorry, maar ‘sorry’ bij een narcist heeft geen effect, ze doen het toch wel zo weer.” Je kunt er dan ook weinig aan doen, behalve je eigenwaarde versterken. „Het is afschuwelijk als je partner jou de silent treatment geeft. Als dit vaak gebeurt, zou dit een goede reden zijn om de relatie te verbreken.”
