Publicatie NU.nl, 29 juni 2024
In het artikel “We worden steeds narcistischer: ben jij er zelf ook een?” door Elise Vermeeren, wordt het toenemende narcisme in de maatschappij besproken. Psycholoog en onderzoeker Désiré Palmen van het Centre of Expertise Veiligheid en Veerkracht geeft aan dat tekenen van narcisme tegenwoordig meer zichtbaar zijn in de samenleving, zoals op sociale media en in politieke discussies.
Persoonlijkheidsstoornis komt steeds vaker voor
Palmen legt uit dat narcisme in gradaties voorkomt, variërend van lichte kenmerken tot een extreme persoonlijkheidsstoornis, zoals beschreven in de DSM-5. De extreme vorm van narcisme is pathologisch en kenmerkt zich door een diepgeworteld gevoel van superioriteit, egocentrisme en een gebrek aan empathie. Volgens Amerikaans onderzoek komen narcistische persoonlijkheidstrekken en de pathologische persoonlijkheidsstoornis steeds vaker voor, vooral bij jongere generaties.
Narcistisch gedrag zoals trots zijn op prestaties en zelfvoldaanheid is niet per definitie problematisch, stelt Palmen, zolang er ook erkenning is van de kwaliteiten van anderen en zelfreflectie. Het stellen van een diagnose voor narcisme vereist echter een grondig psychologisch onderzoek en mag alleen door gecertificeerde professionals worden gedaan.
Het artikel benoemt ook twee typen narcisten: de openlijke en de verborgen narcist. De openlijke narcist is extravert en dominant, terwijl de verborgen narcist verlegen lijkt, maar in kleine kring toch erkenning en speciale behandeling zoekt. Beide typen vertonen egocentrisch en weinig empathisch gedrag.
Petra Roelofsen
Psychodynamisch therapeut Petra Roelofsen, auteur van het boek “Ben ik nou gek?”, adviseert mensen om narcisten te vermijden vanwege hun destructieve gedrag, zoals agressie en projectie van eigen tekortkomingen op anderen. Partners en kinderen van narcisten kunnen ernstige psychologische schade oplopen, zoals burnouts en depressies.
Over de ware narcist adviseert Petra om er loop er met een grote boog omheen te lopen. “Zij leven op de energie van anderen, kunnen het niet uitstaan als een ander beter is. Ze kunnen agressief zijn en hebben vaak plotselinge woedeaanvallen. Liefde voelen en geven is een probleem voor narcisten.”
In haar praktijk ziet Petra de partners en kinderen die hulp zoeken, want die lijden onder het gedrag van beide type narcisten – ze kunnen last hebben van burnouts en depressies. “Ze zijn soms ook bang om zelf een narcist te zijn. De eigen tekortkomingen projecteert de narcist op de ander, omdat het ondenkbaar is dat hij zelf een tekortkoming heeft. ‘Jij kunt geen liefde geven, jij haalt altijd oude koeien uit de sloot, jij denkt dat je beter en slimmer bent’, zal een narcist zeggen. Hun partners en kinderen gaan dat ook nog geloven.”
Narcisme-test
Het artikel sluit af met een opmerking over een test waarmee men kan nagaan of men narcistische trekken heeft, maar benadrukt dat een echte narcist vaak geen vragenlijsten nodig heeft om hun superioriteit te bevestigen.
Lees verder: NU.nl 29 jun 2024: ‘We worden steeds narcistischer: ben jij er zelf ook een?’
