Wanneer na de scheiding niet alleen het verdriet achterblijft, maar ook je kind …, dan begint een andere, diepere en intensere pijn. Ouderverstoting raakt niet alleen je hart, maar je hele bestaan. Vooral als de manipulerende ouder narcistische trekken heeft, kan het contact niet alleen beschadigen — maar zelfs volledig uitwissen. Dit heeft een enorm verwoestende impact op het kind én de verstoten ouder.
Wat is ouderverstoting precies?
Ouderverstoting betekent dat een kind na de scheiding het contact met één van de ouders weigert of verbreekt. Het probleem zit vaak niet bij het kind zelf, maar bij de ouder die het kind tegen de andere ouder opzet. Bij een narcistische ex gebeurt dat vaak door manipulatie en het zwartmaken van de andere ouder. Zo worden kinderen als het ware gehersenspoeld, waardoor ze niet meer helder kunnen beoordelen wat waar is en wat niet. Dit beschadigt hun gevoel van veiligheid en vertrouwen.
Hoe werkt die manipulatie?
De narcistische ouder zal vaak alles uit de kast halen om de andere ouder slecht te maken: nare herinneringen uitvergroten, negatieve eigenschappen benoemen en het contact zo lastig mogelijk maken. Kinderen worden zo langzaam ‘geprogrammeerd’ om die ouder te wantrouwen en af te wijzen. Het kan ook zijn dat een kind bang wordt gemaakt of loyaal wil zijn aan de ‘veilige’ ouder, ook al is die onveilig.
Wat zijn de gevolgen voor het kind?
Voor kinderen is dit een dubbel trauma. Ze verliezen het contact met een ouder van wie ze houden en worden bovendien meegesleurd in een strijd waarin ze moeten kiezen. Vaak realiseren ze zich pas op latere leeftijd dat ze zijn gemanipuleerd en de waarheid anders ligt dan hen werd verteld. Het kan jaren duren voordat het contact weer hersteld wordt – en dat brengt een complex rouwproces met zich mee.
Wat kun je doen als ouder?
Het is belangrijk om niet in de val te trappen van de narcistische ouder door zelf zwart te maken of terug te vechten. Die strijd win je niet, want narcisten zijn vooral sluw en weten precies hoe ze de situatie kunnen manipuleren.
Blijf in contact met je kind, ook al wijst het je af. Biedt ‘tegengif’ door samen positieve herinneringen op te halen en nieuwe fijne momenten te creëren. Wees jezelf, authentiek en open over emoties. Kinderen voelen dit aan en herkennen zo de veilige ouder. Praat over gevoelens, boosheid, verdriet en geluk. Dit verbindt veel dieper dan woorden alleen.
Blijf vooral rustig, stel grenzen zonder boosheid en zoek professionele hulp als het nodig is. Ouderverstoting is op de lange termijn niet altijd uitzichtloos maar het vraagt beslist veel geduld, kracht en de juiste ondersteuning.
Ouderverstoting en het ‘verdriet voorbij’ zijn
Geen contact meer met je kind, maar ook geen tranen meer hebben en geen boosheid meer voelen. Onder boosheid zit vrijwel altijd verdriet. Soms is verdriet echter niet wat mensen denken en huilt het verdriet niet meer. Het schreeuwt niet meer en is intens stil geworden. Zwaar. En het nestelt zich ergens diep van binnen, als een besef waar geen weg meer omheen is:
Dit komt niet meer goed en gaat nooit meer weg.
En nee, dat is geen drama. Geen slachtofferverhaal. Het is een realiteit. Een onomkeerbare waarheid die je dag na dag meedraagt. Niet zichtbaar. Niet erkend. Maar het is er altijd. Het is het besef van onomkeerbaarheid. Het besef van dat onrecht dat niet wordt opgelost. Geen sorry, geen erkenning, geen afsluiting of ritueel. Een dochter of zoon die er is, maar er toch niet is. Het is een verbinding die verbroken is zonder reden, zonder gesprek of uitleg.
Dit ‘verdriet voorbij’ is niet langer rauwe boosheid of huilen. Het is een verstild, scherp bewustzijn dat deze pijn voor altijd bij jou hoort. Alleen dat ijzingwekkende besef : ‘Ik leef met iets wat niet meer goed komt. En ik leer ademen in die waarheid’.
‘Verdriet voorbij’ is niet het einde van pijn, maar het punt waarop je als moeder of vader beseft dat je verder moet zonder oplossing. Zonder herstel. Zonder erkenning van wat jou is aangedaan. Het is leven met het stille weten: dit blijft voor altijd.
Vergeven is nodig voor jezelf
En dan zegt je coach: ‘Je moet het verdriet echt loslaten.’ Of erger nog: ‘Je moet vergeven. Echt, hoor. Dat is ook nodig voor jezelf.’ Alsof het iets is wat je gewoon kunt besluiten. Alsof het jouw taak is om onrecht draaglijk te maken zodat anderen er geen ongemak bij voelen.
Vergeven? Soms voelt dat als een spiritueel pleistertje op een open breuk. Wie heeft dat spirituele ‘Je moet vergeven voor jezelf’ in hemelsnaam verzonnen? Wie bepaalt dat jij moet vergeven om verder te groeien? Ik zelf voel de noodzaak niet. Ik heb geen zin om het onrecht te gaan gladstrijken of mijn pijn te verkopen aan een hogere vrede die ik niet voel. Misschien komt er ooit ruimte voor vergeving. Misschien ook niet. Maar ik bepaal het tempo. Niet de coaches. Niet dat artikel in de Happinez. Niet de wereld die liever mijn pijn poetst dan verdraagt.
Dus Ja het verdriet is pijnlijk. En Nee, je hoeft niet te vergeven omdat iemand anders dat zegt.
Vergeven is een keuze, geen verplichting. En als jij die behoefte totaal niet voelt, dan is dat oké. Je hebt het recht om dit intense besef te hebben, om te zeggen: ‘Dit is mijn realiteit en ik bepaal zelf wat ik ermee doe.’ Je leeft gewoon in een waarheid waar geen tegeltjeswijsheid tegenop kan.
Het ‘verdriet voorbij’ is niet hard of koud. Het is juist zó intens, zó menselijk, zó eerlijk.
Het ‘verdriet voorbij’ verlangt geen advies. Er is geen vergoelijking, geen oplossing. Het ‘verdriet voorbij’ is geen einde maar een andere manier van leven met iets wat nooit verandert. Het is het recht om jezelf te zijn, met alles wat dat inhoudt: Geef verdriet de erkenning en ruimte om te bestaan.
Als jij als ouder dit herkent — weet dan dat jij dit zeker niet hebt verdiend: je bent niet gek, niet zwartgallig, niet zwak en niet verbitterd. Je hebt alleen ooit een foute partnerkeuze gemaakt. Het is natuurlijk wel belangrijk om die keuze te onderzoeken.
In een volgend blog schrijf ik over vergeving en zelfverloochening.
Praktijk De Rots | Mijdrecht
In mijn praktijk De Rots vind je ruimte om te ademen in dat wat blijft.
Zonder oordeel. Zonder haast. Gewoon, mens naast mens.
Wil je hier dieper op ingaan, tips voor ouders die dit meemaken of hulp bij traumaverwerking? Laat het me weten, ik help je graag.
Blog aanbieding: PTSS-oriëntatiegesprek van 1 uur – € 95,00 – Neem direct contact op om je blogaanbieding te claimen